Beograd, 30. decembra 2021. – Knjiga Danila Kiša Iz prepiske, koju je priredila Mirjana Miočinović, upravo je objavljena u izdanju Arhipelaga, izdavača koji već više od deset godina ekskluzivno objavljuje Kišova dela za Srbiju, Bosnu i Hercegovini u Hrvatsku.
Knjiga Danila Kiša Iz prepiske je književni događaj godine. Iz književne i lične zaostavštine Danila Kiša pred čitaoce je stigla velika knjiga prepiske od dečačkih i mladićkih dana do meseci uoči piščeve smrti. U ovoj knjizi na preko 630 strana nalaze se Kišova pisma prijateljima, velikim srpskim, jugoslovenskim i svetskim piscima, prevodiocima, saradnicima, urednicima i izdavačima. Naravno, tu su i pisma koja su upućena Kišu.
Pored porodičnih pisama, među kojima je i očevo pismo koje se nalazi u osnovama Kišovog romana Peščanik, najveći deo knjige zauzimaju pisma koja prate Kišov neraskidivi spoj života i literature. To je Kišova prepiska s piscima i drugim prijateljima, izdavačima i urednicima, kritičarima i prevodiocima, čitaocima i saputnicima nastajala od književne mladosti do poslednje godine piščevog života. Ta prepiska podrazumeva ogroman raspon i najrazličitija književna, poetička, politička ili ljudska stanovišta: od Miroslava Krleže do Oskara Daviča, od Milovana Đilasa do Borislava Pekića, od Sergeja Dovlatova do Bulata Okudžave, od Mirka Kovača do Miodraga Bulatovića, od Karla Štajnera do Dragoslava Mihailovića, od Ljube Popovića do Marije Čudine, od Petra Vujičića do Predraga Matvejevića, od Vide Ognjenović do Ilme Rakusa, od Čarlsa Simića do Suzan Sontag, od Ištvana Eršija do Pjotra Raviča, od Milana Kundere do Marka Stranda, od Ota Bihalji-Merina do Ljubiše Jocića, od Zuke Džumhura do Milovana Danojlića, i nebrojenih drugih koji u najrazličitijim ulogama nastupaju u ovoj knjizi.
– Polazeći od okolnosti života samog, ova prepiska pokazuje iznutra i iz najveće moguće blizine jedan život posvećen književnosti i neodvojiv od nje, život koji istovremeno počiva na etičkim zahtevima i na poetičkim principima datim u jedinstvu svakodnevnog života i stvorene umetnosti. Kiš svoja pisma najčešće nije čuvao, ali je čuvao pisma koja je dobijao. U nastanku knjige Iz prepiske ta sačuvana pisma drugih bila su često trag kojim treba ići ne bi li se došlo do originala Kišovih pisama u arhivima piščevih sagovornika ili njihovih naslednika. Neke od tih potraga su priča za sebe i mogu se pratiti u akribičnim napomenama i komentarima Mirjane Miočinović, a sačuvana pisma osvetljavaju kako vreme u kome su pisana, tako i one koje su ih pisali u konkretnim književnim, društvenim i istorijskim okolnostima: od samog Kiša do njegovih književnih savremenika i saputnika, izdavača i prevodilaca, urednika i kritičara, čitalaca i prijatelja. Iz Kišovih pisama i pisama njegovih prijatelja, saradnika i savremenika sklapa se najbolja i najpotpunija piščeva biografija. Nastajala sporadično, konkretnim povodima, ta nehotična biografija odaje utisak spontanosti i odsustva naknadne pameti, životnosti i autentičnosti. U tome je naročita draž i značaj ove prepiske. Ispisana iz prve ruke, i u dahu i u trenutku, ova biografija iz pisama nosi obeležje povoda i vremena u kome je nastala, bez naknadnih racionalizacija – kaže Gojko Božović u predgovoru knjizi Iz prepiske.
Knjiga Iz prepiske ne bi bila nastati u ovom obliku bez ogromnog priređivačkog truda Mirjane Miočinović. Ona je u ovoj knjizi mnogo više od priređivača. Rekonstrukcija Kišove prepiske, od koje se najveći deo nije nalazio u piščevoj arhivi, predstavlja pravi istraživački poduhvat. Kompozicija ove knjige, oblikovana najpre na tematskoj osnovi, a u okviru svake teme potom, hronološki, omogućava da se u nizu različitim tema i prepiski uspostavi preko potrebno razumevanje okolnosti piščevog života i rada.
KALEM
